Taboe en beeldvorming bij dementie
Laatst bijgewerkt op: 26-11-2025
Praten over dementie is soms moeilijk, omdat het ongemakkelijk of eng kan voelen. Hoe er over mensen met dementie wordt gesproken en gedacht, beïnvloedt hoe zij zich voelen en meedoen in het dagelijks leven. Op deze themapagina wordt duidelijk gemaakt hoe het taboe kan worden doorbroken en hoe een eerlijk beeld van dementie kan worden gegeven.
De manier waarop naar mensen met dementie wordt gekeken, bepaalt hoe met hen wordt omgegaan in het dagelijks leven. Denken dat iemand niets meer weet of kan, sluit die persoon vaak onbedoeld buiten. Dat versterkt gevoelens van eenzaamheid en angst, terwijl contact en verbinding juist zo belangrijk zijn.
Beeldvorming speelt hierbij een sleutelrol. Hoe dementie in de media, in gesprekken en in de samenleving wordt neergezet, beïnvloedt direct hoe mensen zich gezien en gehoord voelen. Hoe kan het taboe worden doorbroken en kan er samen gewerkt worden aan een inclusieve, dementievriendelijke samenleving? Op deze themapagina worden de antwoorden onderzocht.
Taboes doorbreken en beeldvorming bespreken: 3 tips
Bewustwording over taboes en beeldvorming bij dementie begint vaak met kleine stappen in het gesprek. Samenwerkingspartners spelen hierin een belangrijke rol: hoe zij praten en denken over dementie beïnvloedt direct hoe er in de praktijk met mensen met dementie wordt omgegaan. Het bespreekbaar maken van aannames, ongemakken en verwachtingen opent deuren naar meer begrip en inclusie.
1. Taboe en beeldvorming agenderen
Zet het onderwerp bewust op de agenda en gebruik daarbij stellingen om gesprekken te openen over aannames en dagelijkse samenwerking. Een voorbeeld van een stelling is: 'Als we mensen met dementie meer zouden betrekken, zouden we andere keuzes maken.'
2. Persoonlijke verhalen delen
Verhalen van mensen met dementie of mantelzorgers maken het onderwerp dichtbij en tastbaar. Ze nodigen uit tot reflectie: welke beelden roept dit op en wat zegt dat over onze eigen houding?
3. Beelden gebruiken voor bewustwording
Foto’s of illustraties laten zien dat dementie vele gezichten heeft: verwarring, kwetsbaarheid, maar ook verbinding en plezier. Bespreek wat deelnemers zien en voelen. Dat zorgt voor inzicht in gangbare aannames en roept een realistischer beeld op.
Op deze pagina vind je tools die je helpen bij het gesprek over taboe en beeldvorming.
De kracht van taal bij taboe en beeldvorming rond dementie
De woorden die we gebruiken beïnvloeden hoe we denken en handelen, ook bij dementie. Respectvol en inclusief taalgebruik helpt mensen met dementie in hun waarde te laten en hun mogelijkheden te erkennen. Spreken over iemand met dementie in plaats van een ‘demente’ benadrukt dat iemand meer is dan de ziekte.
Ook in het dagelijks leven maakt taal verschil. Zinnen zoals ‘ze begrijpt het misschien niet meteen, maar met duidelijke uitleg lukt het vaak wel’ geven ruimte en erkenning. Uitspraken zoals ‘ze begrijpen er toch niks van’ sluiten juist uit en stigmatiseren. Bewust omgaan met woorden is dus meer dan etiquette; het draagt bij aan een respectvolle en inclusieve omgang met dementie.
Oefening: door de ogen van mensen met dementie
Een waardevolle oefening is om samenwerkingspartners hun eigen communicatie te laten bekijken vanuit het perspectief van mensen met dementie of mantelzorgers. Folders, webteksten of brieven krijgen een nieuw gezichtspunt wanneer de centrale vraag is: hoe zou iemand met dementie dit ervaren? Zo wordt duidelijk welke woorden verwarrend of afstandelijk overkomen en of de toon uitnodigend en menselijk is. Door ervaringen te delen en voorbeelden te bespreken, wordt zichtbaar hoe taal bijdraagt aan beeldvorming en contact. Kleine aanpassingen kunnen zo een groot verschil maken in hoe mensen met dementie zich gezien en gehoord voelen.
Individuele betrokkenheid en gezamenlijke initiatieven
Mensen met dementie kunnen vaak meer dan gedacht. Actieve betrokkenheid betekent dat zij niet alleen onderwerp van gesprek zijn, maar ook zelf aan tafel zitten. Door hen uit te nodigen mee te praten in overleggen of bijeenkomsten krijgen hun ervaringen en ideeën een plek. Initiatieven zoals kunstprojecten of gezamenlijke activiteiten laten zien hoeveel waarde zij blijven toevoegen. Belangrijk is dat deze initiatieven voortkomen uit hun eigen wensen en behoeften, en niet voor hen worden georganiseerd. Vragen stellen en samen plannen maken blijft hierbij de sleutel.
Samenwerking voor een dementievriendelijke samenleving
Naast individuele betrokkenheid is structurele samenwerking nodig voor een dementievriendelijke samenleving. Gemeenten, organisaties en netwerken kunnen samen een inclusieve omgeving creëren. Dit kan door initiatieven te ondersteunen waarin mensen met dementie zichtbaar en actief deelnemen aan de gemeenschap. Denk aan dementievriendelijke werkgroepen, trainingen voor personeel, aanpassingen in de openbare ruimte of (informele) ontmoetingsplekken. Inspirerende voorbeelden tonen dat een omgeving mogelijk is waarin mensen met dementie volwaardig mee kunnen doen. Zo ontstaat een samenleving waarin taboes verdwijnen en mensen met dementie hun plek behouden, midden tussen anderen.