Hoe ga je als netwerkcoördinator dementie slim aan de slag met data?

Gepubliceerd op: 23-04-2024

Hoe krijg je inzicht in het aantal mensen met dementie in jouw regio? Wie zijn deze mensen en waar liggen de behoeften als het gaat om zorg en ondersteuning? Welke zorg en ondersteuning wordt er al geboden? Wie zijn belangrijke doorverwijzers? Werken met data in een dementienetwerk geeft je inzicht in de huidige situatie, in de behoeften van mensen met dementie en hun naasten en in mogelijke verbeterpunten voor je netwerk.

Waarom werken met data? 

Signaleren 

Werken met data kan signalen weergeven van verschillende ontwikkelingen. Denk bijvoorbeeld aan de persoonlijke ontwikkeling van een cliënt of aan de ontwikkeling van de geboden zorg en ondersteuning in jouw regio. Deze signalen geven aanleiding om eens goed stil te staan bij wat dit in de praktijk betekent. Vraagt dit om verbetering van de geboden zorg en ondersteuning? Met ondersteunende data kun je dit soort zaken beter agenderen en concreet  laten zien waar er uitdagingen zijn en welke acties hierbij horen.

Leren en verbeteren 

Met data kun je de bestaande werkwijze in je netwerk te evalueren. Gegevens in de vorm van cijfers geven een indicatie, maar vertellen je nog niet waarom iets zo is. Je wilt natuurlijk ook het verhaal achter de cijfers weten, bijvoorbeeld van professionals of van mensen met dementie en hun naasten zelf. Leren en verbeteren vraagt dus ook om aanvullende kwalitatieve informatie om de cijfers die je hebt verzameld te kunnen duiden. Hoe komt het precies? Welke mechanismen zitten erachter? Dit doe je niet alleen. Je gaat met verschillende partijen in gesprek zodat meerdere perspectieven worden gehoord. 

Sturen 

Monitoringsgegevens kunnen ook aanleiding zijn om te sturen of in te grijpen. Dit kan bijvoorbeeld wanneer  een bepaalde waarde die wordt gemeten niet meer acceptabel is. Denk bijvoorbeeld aan een situatie waarin er helemaal geen aanvragen komen van mensen met een migratieachtergrond. Of als de caseload van casemanagers in de ene gemeente veel hoger is dan in de andere. 

Verantwoorden 

Data kun je gebruiken om je beleid of aanpakte verantwoorden. Zo kun je laten zienwat je hebt gedaan met de gelden die de gemeente beschikbaar heeft gesteld voor het uitvoeren van een bepaalde voorziening. Het gaat erom dat je duidelijk maakt wat je gedaan hebt, maar ook wat je hebt bereikt.  

• Je netwerk verbeteren: waar liggen verbeterpunten? 
• Monitoren: wat is het effect van verbeteracties? Het helpt ook om ontwikkelingen in je netwerk in beeld te krijgen.
• Hebben we bereikt wat we hebben beloofd of afgesproken? 

Welke data is beschikbaar? 

• Het ‘Register Dementiezorg en Ondersteuning’ geeft inzicht in het gebruik van zorg en ondersteuning door mensen met dementie en hun naasten. Beleidsmakers, bestuurders, coördinatoren van dementienetwerken en andere gebruikers kunnen de informatie uit dit dashboard gebruiken, bijvoorbeeld om met zorgpartners in gesprek te gaan.  
• Iedere twee jaar organiseert Alzheimer Nederland in samenwerking met het Nivel de Dementiemonitor, een grootschalig onderzoek onder mantelzorgers van mensen met dementie (sinds 2022 ook onder mensen met dementie zelf). Er bestaan ook regionale rapporten. Ook zijn er tips voor netwerkcoördinatoren om met de dementiemonitor mantelzorg aan de slag te gaan.
• Om zorg voor mensen met dementie goed te kunnen organiseren is het belangrijk de populatie goed in beeld te hebben. Om hoeveel mensen gaat het? Hoe oud zijn zij? Waar wonen ze en van welke zorg maken zij gebruik? In deze factsheet dementie van Vektis lees je het antwoord op deze en andere vragen. 
• Het regiobeeld schetst een regionaal beeld met feiten, cijfers en prognoses over het zorggebruik en het zorgaanbod. De feiten en cijfers worden aangevuld met kwalitatieve informatie, om zo duiding te geven aan het verhaal van de regio. 
• Een handig instrument om eenvoudig te checken hoe je ervoor staat als dementienetwerk is de Zelfscan Zorgstandaard Dementie.

Welke bronnen helpen je om met de verzamelde data aan de slag te gaan? 

• In de Checklist data voor dummies vind je tips en voorbeelden om nóg beter te worden in het gebruiken van gegevens om regionaal beleid vorm te geven of te veranderen.
• Met deze werkvorm 'werken met data' kun je als netwerkcoördinator aan de slag met het verhaal dat jij wil vertellen op basis van data.
• De Quickscan 'Zinvolle daginvulling voor mensen met dementie' is bedoeld om beleidsmedewerkers van de gemeente overzicht en inzicht te bieden in de stand van zaken als het gaat om (door)ontwikkeling van zinvolle daginvulling voor mensen met dementie en hun mantelzorger(s).

Foto: Jenneke Luijmes