Vaak wordt gedacht dat proactieve zorgplanning over het levenseinde of medische behandel- en zorgvoorkeuren gaat. Maar proactieve zorgplanning is nog zoveel meer. Het gaat namelijk vooral over het dagelijks leven met dementie, preventie, welzijn, psychosociale zorg en ondersteuning. De focus ligt hierbij vooral op wat de persoon met dementie wél kan en doet. Daarnaast helpt proactieve zorgplanning inderdaad ook om tijdig na te denken over wensen en doelen met betrekking tot het levenseinde en afspraken te maken hierover.

Met proactieve zorgplanning start je direct na de diagnose zodat de persoon met dementie nog zoveel mogelijk kan meedenken en meebeslissen. Wel is het belangrijk dat de persoon met dementie en de mantelzorger ontvankelijk zijn voor het proces van proactieve zorgplanning. Daarnaast werkt het goed als er sprake is van een persoonlijke aanpak die specifiek is afgestemd op de persoon met dementie. Dit in afstemming met andere betrokken professionals. Vaak wordt hiervoor het zorgpleefplan voor gebruikt.

Sommige hulpmiddelen richten zich vooral om proactieve zorgplanning gedurende het gehele proces goed vorm te geven. Deze vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen proactieve zorgplanning’. Andere hulpmiddelen ondersteunen vooral bij het gesprek over de laatste levensfase. Deze hulpmiddelen vind je onder het kopje ‘Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase’.

Hulpmiddelen proactieve zorgplanning

  • De Gesprekswijzer Proactieve Zorgplanning is een handreiking voor het voeren van verkennende gesprekken in de eerste fase na de diagnose. De handreiking is door Saxion en Windesheim ontwikkeld voor zorgverleners in de eerste lijn.. Er zit ook een begeleidende toolbox bij.
  • Op de pagina ‘Instrumenten en scholing bij markering en proactieve zorgplanning’ van Ligare vind je een overzicht van instrumenten die ondersteunen bij implementatie en borging van proactieve zorgplanning. Ligare is een regionaal samenwerkingsverband in palliatieve zorg.
  • Bekijk ook eens de pagina over het project ‘Advance Care Planning in de eerste lijn voor de kwetsbare oudere patiënt en diens naasten’. Dit project heeft namelijk handreikingen en andere handige hulpmiddelen, zoals een implementatiedraaiboek en een trainingsmodule, opgeleverd.  Deze zijn goed te gebruiken wanneer je proactieve zorgplanning wil invoeren als werkmethode in afstemming met andere disciplines.
  • De Gespreksleidraad ‘Beslissen als samenspel’ van Hogeschool Windesheim en Hogeschool Rotterdam kun je gebruiken om een gesprek tussen cliënt en naaste te faciliteren met inbreng van eigen deskundigheid. Daarnaast helpt de gespreksleidraad om aandacht te hebben voor gezamenlijke besluitvoering als er ingewikkelde kwesties spelen.
  • Het boekje ‘Spreken over vergeten’ is een boekje voor mensen met geheugenproblemen en/of beginnende dementie. Het helpt hen na te denken over wat zij belangrijk vinden als het gaat om hun huidige en toekomstige wensen. Je kunt een instructie downloaden met uitleg over de interventie en een beschrijving van het werken daarmee.
  • In de publicatie ‘Inzicht in (ervaren) kwaliteit: 6 werkwijzen & instrumenten’ van Waardigheid en trots vind je informatie over de Groninger Wellbeing Indicator (pagina 36). Dit instrument kun je gebruiken om periodiek aandacht te besteden aan proactieve zorgplanning.

Hulpmiddelen voor gesprek over laatste levensfase

  • Voor zorgprofessionals is het niet eenvoudig om het gesprek over zingeving in iemands laatste levensfase aan te gaan. De leerinterventie ‘Van Betekenis tot het Einde’ van Vilans is een online training waarin professionals leren hoe je dit gesprek goed kunt voeren.
  • Lees de handreiking ‘Het plannen van zorg in de laatste levensfase bij dementie‘  van het VUmc voor zorgverleners. Vooral het hoofdstuk ‘Stappenplan met praktische tips’ is interessant.
  • ROS Friesland heeft een stappenplan ontwikkeld voor het bespreekbaar maken van de laatste levensfase. Dit is bedoeld voor gebruik door huisarts of specialist.
  • Speciaal voor artsen heeft De Landelijke Adviesgroep Eerstelijns Geneeskunde voor Ouderen de toolkit ‘Advance Care Planning mbt het levenseinde’ uitgebracht.
  • De Coalitie van Betekenis tot het einde heeft een handreiking ‘Wat wil ik ?’ gemaakt om in gesprek te kunnen met iemand met een beperking wiens einde nabij is. In aangepaste vorm kun je deze ook gebruiken voor een gesprek over het naderend levenseinde bij andere mensen met dementie.

Meer lezen