De stervensfase is een emotionele gebeurtenis, zoveel voor de persoon met dementie zelf als zijn naasten. Wanneer iemand uiteindelijk overleden is kunnen allerlei emoties spelen, soms dwars door elkaar. Verdriet, opluchting, schuldgevoel: de mantelzorger/naaste zal ermee moeten leren omgaan. Daarom is het aanbieden van goede nazorg belangrijk.

Goed om te beseffen dat iedere mantelzorger op zijn eigen manier invulling zal geven aan rouw. Het niet adequaat verwerken van het verlies gaat gepaard met het uit de weg gaan van het verlies, het aanhoudend in beslag genomen zijn door het verlies of het er niet in slagen een nieuwe invulling aan het leven te geven. Deze belemmeringen kunnen soms nog jaren later spelen. Wees je er van bewust dat na het overlijden de behoefte aan ondersteuning en zorg niet ophoudt. Ga in gesprek met de mantelzorger over de wensen met betrekking tot begeleiding in deze fase. Ook bij professionals kan er sprake zijn van overbelasting door rouwervaringen. Wees daarop alert en bespreek dit bijvoorbeeld tijdens de intervisie.

Hulpmiddelen

• De richtlijn Rouw van Pallialine besteedt aandacht aan de verlieservaringen en rouwverwerking van zowel nabestaanden als professionals.
• De handreiking ‘Nazorggesprek na overlijden’ van het Netwerk Palliatieve zorg geeft informatie over voorbereiden, het gesprek, afronden en te betrekken professionals. Zowel voor professionals in de intramurale als extramurale zorg.
• Gebruik de handreiking ‘Mantelzorgondersteuning in de palliatieve fase’  om mantelzorgers te ondersteunen in de palliatieve fase. Samengesteld door de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Nederland (VPTZ) en Mezzo, belangenbehartiger van en voor mantelzorgers.
• Wijs de mantelzorger op de volgende tips, namelijk ‘Tips voor het omgaan het verlies van je naaste’ en de pagina ‘Leven na mantelzorg’  van Mantelzorg.nl.
• De centra voor levensvragen bieden in het hele land geestelijke verzorging aan mensen thuis en geven onderwijs en training aan professionals en vrijwilligers hoe om te gaan met verlies of andere moeilijke of belastende situaties. Bekijk de pagina ‘Centra voor levensvragen’ op Zorg voor Beter.

Meer lezen

• Op de pagina Toekomst van de Stichting Praten over Gezondheid Nederland vind je filmpjes van mantelzorgers die vertellen over het naderend levenseinde van hun naaste. Zij gaan in op hun zorgen, angsten en hoop met betrekking tot de toekomst.
• De video ‘Praten over rouw, verlies en afscheid/onderwerpen uit het Alzheimer Café’ geeft informatie aan naasten van mensen met dementie over het rouwproces. Zo vind je in de video argumenten waarom het belangrijk kan zijn voor een naaste om in een vroeg stadium van dementie over de dood te praten.